- Iz “Općih pokazatelja” vidljivo je kontinuirano opadanje broja stanovnika u ZDK. Kao razlozi su navedeni odlazak mladih iz ZDK (od 475.000 tokom 2019. godine do 359.000. tokom 2018. godine), ali i negativan prirodni priraštaj u 2018. (mortalitet nadmašuje natalitet).
- Stopa smrtnosti (morbiditet) i stopa obolijevanja (mortalitet) rastu. Unutar i jedne i druge stope zloćudna oboljenja (i dalje) rastu.
- Vodeća u stopi smrtnosti su kardiovaskularana oboljenja, a slijede ih maligna oboljenja, što nije ništa uobičajeno, ali i dalje ovaj “Zavod” (kao ni u godinama do sada) ne daje bilo kakve podatke koliki je upliv katastrofalnih efekata aerozagađenja u obje od ove 2 vrste oboljenja. Uopšte se ne spominje naučno dokazani uticaj aerozagađenja (koje je gorući problem u Zenici, Kaknju, Visokom, Maglaju) na smrtnost od kardiovaskularnih, a pogotovo malignih oboljenja. To je, u najmanju ruku, neozbiljno.
S druge strane, mada je smrtnost od zaraznih oboljenja manja od 1%, naširoko se i nadugačko elaboriraju zarazne bolesti i epidemiološka situacija u ZDK. - Kad su djeca u pitanju, paradoksalno zvuči da se “oboljenja disajnih puteva kod djece i omladine” koja (po ovom Izvještaju) predstavljaju 90% od svih oboljenja kod ove subpopulacije, uopšte ne elaboriraju kroz prizmu evidentnog i enormnog aerozagađenja, ali se zato problem nagluhosti i slabovidnosti kod ove subpopulacije analizira do tančina. Gospodo draga, ne umire se od nagluhosti i slabovidnosti, nego od katastrofalnih efekata toksičnih polutanata kojima će ova djeca biti izložena u decenijama koje dolaze, jer se u ovom gradu zvanom Zenica ne čini gotovo ništa po tom pitanju.
Dakle, osim brojki i statističkih obrazaca, ova “Studija o stanju zdravlja stanovništva u ZDK” ne nudi nikakve konkretne parametre koji bi pomogli da se uspostave advekvatni mehanizmi u zaštiti od malignih i drugih oboljenja uzrokovanih zagađenjem, ali i programi prevencije i ranog otkrivanja zloćudnih bolesti.
Jedino što sigurno znamo iz ove “Studije” je da smo, kao “stanovništvo ZDK” bolesni, da smo bolesniji nego što smo to bili prošle godine, i da ćemo biti još bolesniji u vremenu koje dolazi iz svih ovdje navedenih razloga.
Kompletan izvještaj može se naći na web stranici Zeničko-dobojskog kantona (www.zdk.ba), u materijalima za 18. sjednicu Skupštine ZDK.
